ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ - ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

 

 

 

 

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Το Επιστημονικό, Έργο μας  σημαίνει ότι δεν  επιθυμούμε -  δεν θέλουμε και δεν πρέπει   να αντικαταστήσουμε τους άξιους Συναδέλφους της Καρδιολογίας. Τους χρειαζόμαστε και πορευόμαστε μαζί και πλάι  στην Επιστημονική Γνώση μας για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.                                                                                                                                                                   Σεβόμαστε στο ακέραιο την Ιατρική και Συναδελφική Δεοντολογία.

Πρέπει να κατανοήσουν όλοι ότι το μεγαλύτερο τμήμα όλης  της  Επιστημονική μου γνώση για τον αθλητισμό έχει την σφραγίδα της Ιταλικής Ιατρικής καθώς επίσης και την απόκτηση της εξαιρετικής    και πολύ δύσκολης  Ειδικότητα της Ιατρικής την MEDICINA DELLO SPORT.  

Για την οποία είμαι πάρα πολύ ΥΠΕΡΗΦΑΝΟΣ που την έχω από την Ιατρική Σχολή, Πανεπιστημιακής Έδρας παρότι στην Ελλάδα ελάχιστοι την κατανόησαν και πολλοί την «πολέμησαν». Όμως παρότι τον συνεχή πόλεμο κατόρθωσα (να προσέξουν όλοι και ας μην το δέχονται και δεν  το αποδέχονται) να δώσω την σπουδαία ανάλογη σημασία  μεταξύ των πολλών συνιστωσών της Specialization In  Medicine Dello Sport . Ο θάνατος κατά την διάρκεια του αθλητισμού είναι ένα γεγονός που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη, αλλά είναι μια σαφής απόδειξη του πόσο κακή είναι η στατιστική διαίσθηση στον πληθυσμό.                                                                                                                                                                       Αν λάβουμε υπόψη, για παράδειγμα, τον αριθμό των συμμετεχόντων στους Ιταλικούς μαραθώνιους        και τον χρόνο της απόστασης, δεν είναι δύσκολο να δείξουμε ότι ο αριθμός των θανάτων κατά την διάρκεια των μαραθωνίων είναι χαμηλότερος από αυτόν ενός παρόμοιου τυχαίου πληθυσμού που παρακολουθείτε για ισοδύναμο χρόνο : Με άλλα λόγια, το να σκεφτείς κανείς αμέσως το τρέξιμο την αιτία του θανάτου είναι αναγκασμένο, όπως θα ήταν αναγκασμένο να δικαιολογήσει «αιτίες» τις δραστηριότητες που εκτελούσε το άτομο  ( εργασία, παρακολούθηση τηλεόρασης, οργάνωση του κήπου, κ.τ.λ. ).

1). Ο αιφνίδιος – ξαφνικός θάνατος  στον αθλητισμό έχει μια επίπτωση από 9 έως 23 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο ανάλογα με το άθλημα που ασκείται και την τυπολογία του αθλητή.

2). Οι αθλητές που επηρεάζονται περισσότερο είναι αυτοί του χαμηλού αγωνιστικού επιπέδου (80%).

3). Ένα  περίεργο γεγονός αφορά το γεγονός ότι ο αιφνίδιος θάνατος στον αθλητισμό είναι πιο συχνό σε επίσημους αγώνες 79%, από ότι στις προπονήσεις (21%), αν και, ρεαλιστικά, οι δεύτεροι καταλαμβάνουν πολύ περισσότερο χρόνο από τους πρώτους.

4). Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Jama (2006) δείχνει μια θνησιμότητα 8 περιπτώσεων/εκατομμύριο για μη  αθλητές έναντι 36 σε μη ελεγχόμενους αθλητές, και 4 σε ελεγχόμενους αθλητές.

5). Ως αποτέλεσμα των ελέγχων, το 2% των αθλητών αποκλείεται από τους αγώνες.

6). Η Ιταλία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της πρόληψης, η πρόληψη που σε άλλες χώρες είναι συχνά ελάχιστη.

Ο αιφνίδιος θάνατος γενικά οφείλεται σε ένα μπλοκ της καρδιακής λειτουργίας όπου το συμβάν πυροδότησης μπορεί να σχετίζεται με το τρέξιμο ( έλλειψη του οξυγόνου, γαλακτική οξέωση, αυξημένη η θερμοκρασία του σώματος κ.τ.λ. ).                                                                              

Εν    Ενώ το καρδιακό πρόβλημα μπορεί :   

·       -  να είναι ανιχνεύσιμo για να αποκαλυφθεί με μία κατάλληλη επίσκεψη – εξέταση

·         - μη ανιχνεύσιμo. 

ΟΙ  ΑΝΙΧΝΕΥΣΙΜΕΣ  ΠΑΘΟΛΟΓΙΕΣ :                                                       

Πολλές καρδιακές παθολογίες προκαλούνται από απλές εξετάσεις όπως το ηλεκτροκαρδιογράφημα       ή το υπερηχογράφημα καρδιάς.    

Το υπερηχογράφημα καρδιάς συχνά συνιστάται μετά από μια αθλητική εξέταση, ανησυχώντας       τον αθλητή περισσότερο από όσο χρειάζεται, ωστόσο, είναι μία εξέταση ρουτίνας που ζητείται           από  ένα πολύ υψηλό ποσοστό ανθρώπων που υποβάλλονται στην αθλητική εξέταση.          

Οι παθολογίες όπως :

H υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια,

H αρρυθμογενής δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας της καρδιάς,

Tο σύνδρομο του Marfin,

 H μυοκαρδίτιδα,

Συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αρτηριών,

 Στένωση της αορτής στην δίπτυχη βαλβίδα,

 Ιδιοπαθές μακρύ QT,                                  

Το σύνδρομο Wolff – Parkinson – White.                                                                        

είναι ευτυχώς ασυνήθιστες παθολογίες και σίγουρα  όχι η κυρία αιτία των αθλητικών θανάτων.

 ΟΙ  ΜΗ  ΑΝΙΧΝΕΥΣΙΜΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΕΣ

Επί του παρόντος με την εξέταση της καταλληλότητας δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει κανείς την κατάσταση των αγγείων του εξεταζόμενου, με άλλα λόγια, δεν είναι σε θέση να έχει ούτε μια πιθανότητα της πιο κοινής αιτίας θανάτου. Ειδικά στους ερασιτέχνες άνω των 40  ετών, μακράν η πιο πιθανή κύρια αιτία του θανάτου στον αθλητισμό είναι η στεφανιαία αθηροσκλήρωση, με άλλα λόγια, το έμφραγμα.

Αυτό εξηγεί πως ο προπονούμενος αθλητής είναι γενικά προστατευόμενος περισσότερο από αυτόν   που κάνει καθιστική ζωή που αντιμετωπίζει μια αθλητική δοκιμασία :  Στην πραγματικότητα πολλές περιπτώσεις θανάτου στον αθλητισμό σχετίζονται με περιστασιακούς αθλητές (ο κλασικός αγώνας ποδοσφαίρου μεταξύ φίλων, ο αγώνας τένις στις δύο το μεσημέρι),  οι «αθλούμενοι της Κυριακής» για να είμαστε σαφείς.   Είναι άτομα που έχουν προδιάθεση γιατί η καρδιά τους έχει ήδη προσβληθεί από την αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων. Ακόμη και αθλητές ενός συγκεκριμένου επιπέδου μπορούν να παρουσιάσουν το πρόβλημα σε ένα αθλητή του οποίου η αυτοψία αποκάλυψε την πλήρη απόφραξη ενός στεφανιαίου αγγείου.  Ο αθλητής τρείς εβδομάδες νωρίτερα είχε τρέξει τον μαραθώνιο με επίδοση 3h06’ (πηγή Macchi & Flanklin). Η ίδια πηγή αναφέρει ότι το 77% των θανόντων αθλητών παρουσίαζε στεφανιαία αθηροσκλήρωση και το 32% είχε αρτηριακή υπέρταση.

Η έννοια της χρονικής σύμπτωσης πρέπει να είναι σαφής: το τρέξιμο  δεν προκαλεί το έμφραγμα.    Διότι, εάν κάποιος πάθει ένα έμφραγμα ενώ εργάζεται ή παρακολουθεί την τηλεόραση, το έμφραγμα δεν συνδέεται με το τηλεοπτικό πρόγραμμα ή την εργασία, ενώ όταν αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια ενός μαραθωνίου, η προσπάθεια θεωρείται αμέσως ως η αιτία.

Ευτυχώς, συμβαίνει συχνά ένα άτομο με στεφανιαία αθηροσκλήρωση που αθλείται να έχει προειδοποιητικά σημάδια πριν από το πραγματικό έμφραγμα ( ακραία κόπωση, ασθένειες κ.τ.λ.)     που επιτρέπουν την παρέμβαση πριν επιδεινωθεί η κατάσταση. Παραδόξως, αν αυτό το άτομο έκανε καθιστική ζωή και δεν είχε κάνει αθλητισμό δηλαδή δεν είχε αθληθεί, τα προειδοποιητικά σημάδια μάλλον δεν θα υπήρχαν και θα ερχόταν κατευθείαν στο μοιραίο γεγονός.

LA  VISITA  D’IDONEITA’ – Η  ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ

Μια από τις συνέπειες του ξαφνικού θανάτου είναι η απαίτηση για ολοένα και πιο ακριβείς ελέγχους.    Αυτή η θέση είναι πιθανό να είναι ένα τρελό μπούμερανγκ.

Από ιατρικής άποψης, η Ιταλία παραμένει ( με το Ισραήλ) η Χώρα όπου κάνει τους περισσότερους ελέγχους, ναι, σε άλλες Χώρες υπάρχει λιγότερος έλεγχος. Αυτό δεν οφείλεται σε έλλειψη ευαισθησίας  για τη ζωή των αθλητών (ιδιαίτερα των ερασιτεχνών αθλητών), αλλά από μία λογική επιλογή .

ΑΣ  ΕΞΗΓΗΘΟΥΜΕ  ΜΕ  ΚΑΠΟΙΟΥΣ  ΑΡΙΘΜΟΥΣ

Σήμερα με μια επίσκεψη που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα υπό δοκιμασία (μετά την άσκηση που πρέπει να γίνεται πολύ καλά) αποκαλύπτονται πολλές παθολογίες, ειδικά σε νεαρούς αθλητές και παιδιά. Σε αμφίβολες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ακριβέστερες εξετάσεις   (υπερηχογράφημα καρδιάς, εξετάσεις αίματος, Holter κ.τ.λ.)

Αποτέλεσμα :   32 ζωές ανά εκατομμύριο ( σύμφωνα με την μελέτη του Jama αλλά αυτό το δεδομένο φαίνεται αισιόδοξο, δεδομένου ότι στην Ιταλία υπάρχουν αναφορές για ένα αριθμό άνω των 4 θανάτων  ετησίως μεταξύ ελεγχόμενων αθλητών και σίγουρα δεν υπερβαίνει το  εκατομμύριο μονάδα  όσων έχουν πραγματοποιήσει μια επίσκεψη καταλληλότητας αγωνιστικού τύπου.

Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που δεν θα έχουν κάνει καν την επίσκεψη καταλληλότητας του πρώτου επιπέδου, ο αριθμός των θανάτων σε αυτό το σύνολο θα ήταν τουλάχιστον ισοδύναμος με αυτόν τον αριθμό που αποφεύχθηκαν με τα maxi controls.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι για υπερβολικό ζήλο, δηλαδή σταματούν και πολλά άτομα απολύτως υγιή  ( Η Ιατρική δεν είναι παντογνώστης και παραμένουν και σήμερα παραμένουν απροσδιόριστα τα όρια μεταξύ υγιών ατόμων και ατόμων με παθολογίες), και αν επιστρέψουμε σε αυτούς που κάνουν καθιστική ζωή, με ένα χειρότερο τρόπο ζωής, θα εκτεθούν σε μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία και με μειωμένο προσδόκιμο ζωής.

Δεδομένου ότι δεν μπορεί να παραμεληθεί ο εμπορικός παράγοντας για τον οποίο πολλά Ιατρικά Κέντρα προσφέρουν εντελώς άχρηστες εξετάσεις με την ελάχιστη Επιστημονική αιτιολόγηση του  «καλά, ποτέ δεν ξέρεις, είναι καλύτερα να είσαι ήρεμος.

Η Ιατρική Εξέταση πρέπει να είναι πιο αποτελεσματική. Μπορεί να το κάνε μόνο αποφεύγοντας τις υποκρισίες ( ένα, για παράδειγμα, στον αθλητισμό ήταν απαγορευμένος στους καπνιστές, πολλοί αστέρες του ποδοσφαίρου θα ήσαν εκτός, αλλά τουλάχιστον ας το απαγορεύσουμε στους καπνιστές άνω των 40 ετών, δεδομένου ότι το κάπνισμα είναι ο πρώτος παράγοντας κινδύνου για το έμφραγμα).   Και να γίνουν πιο επαγγελματίες. Είναι απαραίτητο να ενσωματωθεί με άλλες εξετάσεις, όπως εξετάσεις αίματος και με αξιολόγηση του τρόπου ζωής του ατόμου, για παράδειγμα εξαιρώντας όλους όσοι είναι υπέρβαροι στον αθλητισμό.

Αυτές οι θέσεις για να τις κάνεις κάποτε προτάσεις πριν από πολλά χρόνια στην Ελλάδα ήθελε θάρρος τόλμη και πάνω από όλα Επιστημονική τεκμηρίωση που όμως δεν φαινόταν αμέσως, και φυσικά πηγαίνεις κόντρα σε πολλά συμφέροντα, αλλά η υποκρισία είναι το μεγαλύτερο κακό.

LA VISITA DI IDONEITA’ SPORTIVA E’ OBBLIGATORIA AL PAESE DELL’ ITALIA DAL 1982 ( Η Επίσκεψη Της Καταλληλότητας Αθλητικής Φυσικής Κατάσταση Είναι Υποχρεωτική Στην Χώρα Της Ιταλίας  Από Το 1982 ).

                                         ΝΑ  ΤΡΕΧΕΙΣ  ΑΡΓΑ  ΓΙΑΤΙ  Η  ΚΑΡΔΙΑ  ΣΚΑΕΙ;;

Μία από τις μεγαλύτερες ανοησίες που ακούγονται κανονικά να πεις στον κόσμο του fitness που           καλό είναι να συνιστάται ( ειδικά αν είστε κάποιας ηλικίας ) τρέχτε αργά για να αποφύγετε καρδιακά προβλήματα. Υπό το φως των παραπάνω, θα έπρεπε να είναι προφανές ότι αυτή η συμβουλή είναι άχρηστη και ως προς την φυσιολογία παράλογη.  Ο μόνος σκοπός που πετυχαίνει είναι να περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις αθλητικές δυνατότητες  (και συνεπώς την υγεία) του ατόμου.

Δυστυχώς, η ευρεία χρήση του “μικρού μηχανήματος”  της μέτρησης του καρδιακού ρυθμού σήμανε     ότι υπήρχε ένα εύκολο άλλοθι για τους γιατρούς και τους προπονητές ( που δεν μπαίνουν στον κόπο και να ανησυχούν για να επιβεβαιώσουν προσεκτικά την υγεία του αθλητή) και για τα υποχονδριακά άτομα ( που πάντα ανησυχούν ειδικά για την υγεία τους )  ή είναι άτονα. Σε αυτούς τους ανθρώπους ξεφεύγει εντελώς το γεγονός ότι μια υγιής καρδιά (αν δεν είναι, καλύτερα είναι να μην τρέχει ) έχει μηχανισμούς ελέγχου που αποτρέπουν την  ζημιά της σε όποια ένταση να τρέχεις.

Φαίνεται και ακούγεται περίεργο αλλά δεν υπάρχει μια επιτρεπομένη μέγιστη καρδιακή συχνότητα.  Στον στίβο επιτυγχάνεται ( για παράδειγμα στο τέλος ενός αγώνα στα 800 μέτρα με πολύ μεγάλη ένταση ) πρακτικά μια καρδιακή συχνότητα ίση με εκείνη την μέγιστη. Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, κανείς δεν μπορεί να αυτοκτονήσει τρέχοντας ξέφρενα και προκαλώντας να αυξηθεί η καρδιακή συχνότητα πέρα από ορισμένες τιμές.  Εάν το άτομο είναι υγιής, η καρδιά έχει μηχανισμούς  ελέγχου ( με βάση τα επίπεδα του γαλακτικού οξέως, η καρδιά δεν ξέρει άρα δεν μπορεί να λειτουργήσει αναερόβια) που την εμποδίζουν να τραυματιστεί.

Πάρα πολλοί γιατροί του αθλητισμού υιοθετούν μια συντηρητική στάση στη δραστηριότητα τους,,,,,   η οποία τελικά τιμωρεί τον αθλητή. Τυπικά αποθαρρύνονται από την άσκηση στα αθλήματα αθλητές απόλυτα υγιείς με βάση υποψίες, έλεγχοι που πρέπει να γίνουν κ.τ.λ. Η κλασική  απάντηση ( και αντιεπιστημονική ) είναι :  “ δεν έχει τίποτε, αλλά καλύτερα είναι αν δεν κάνεις αθλητισμό”.     

Αυτή η χαμηλή επαγγελματικότητα οδηγεί τον αθλητή, ειδικά εάν είναι ερασιτέχνης και προχωρημένος σε ηλικία, να περάσει από την αντίθετη πλευρά του φράχτη, με το να γίνει πεπεισμένος να έχει μια καθιστική ζωή και πιθανότητα να πεθάνει πρόωρα από έμφραγμα του μυοκαρδίου δέκα χρόνια αργότερα, αφού είχε πάρει βάρος δεκαπέντε κιλά. Δηλαδή ο γιατρός του αθλητισμού πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την δήλωση της όχι καταλληλότητας ενός αθλητή μόνο εάν είναι άρρωστος. 

                    ΔΕΝ  ΥΠΑΡΧΟΥΝ  ΥΓΕΙΗ  ΑΤΟΜΑ  ΚΑΙ  ΟΧΙ  ΜΕ  ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ

Στον ενεργό αθλητή αυτό που γράφουμε θέλει να επισημάνει από μια πλευρά αφενός πώς να αμυνθεί από όλους εκείνους που επιτίθενται στον αθλητισμό από όλους εκείνους που επιτίθενται στον αθλητισμό ως πηγή πιθανής σωματικής βλάβης και από την άλλη πλευρά αφετέρου πώς να ενσωματώστε την αθλητική πρακτική με άλλες επιλογές της ζωής.  Δεν έχει νόημα να ασχολείστε με τον αθλητισμό εάν δεν ακολουθείτε μια σωστή διατροφή ή δεν προσπαθείτε να περιορίσετε το άγχος της δουλειάς σας. Ο αθλητής πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι ο αθλητισμός μπορεί να βλάψει εάν ασκηθεί άσχημα. 

Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα είναι αυτό του Jim Fixx, του εφευρέτη του jogging, ο οποίος καυχιόταν για τη διατροφή του, ενάντια σε όλους τους κανόνες και μάλιστα πέθανε από έμφραγμα ενώ έτρεχε.

ΗΘΙΚΟ  ΔΙΔΑΓΜΑ  

Το τρέξιμο χωρίς καλό τρόπο ζωής δεν μπορεί να σας προστατεύσει από το έμφραγμα του μυοκαρδίου.                                                                                                                                                                                            Ούτε αυτοί που τρέχουν αλαζονικά μπορούν να ισχυριστούν ότι έχουν υγιή καρδιά μόνο και μόνο επειδή πέρασαν την Ιατρική επίσκεψη καταλληλότητας, αλλά ίσως  δεν ξέρουν καν τις τιμές της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και καυχιούνται για την κοιλιά τους με το λίπος ή το γεγονός ότι      «καπνίζει και πίνει και νιώθει υπέροχα».                                                           

Όσοι πεθαίνουν κατά τη διάρκεια του μαραθωνίου είναι συχνά στις συνθήκες του Fixx :  να κάνεις αθλητισμό, ίσως  πολύ, αλλά έχει ένα κακό τρόπο ζωής και παθαίνει το έμφραγμα.  Στους ανθρώπους που κάνουν καθιστική ζωή και φοβούνται να αθληθούν επειδή ένα μικρό τρέξιμο των εκατό μέτρων για να τον κάνει να νιώσει την καρδιά του στο λαιμό του, το θέμα θα διδάξει ότι όποιος πεθαίνει από τον αθλητισμό, είναι ήδη ένα άρρωστο άτομο.  Στους  ανθρώπους  που κάνουν καθιστική ζωή που θεωρούν τον εαυτόν τους υγιείς μπορούν να αθλούνται με ασφάλεια.